آیا بودجه یک میلیارد دلاری دنباله های Avatar زیاد است؟

آیا بودجه یک میلیارد دلاری دنباله های Avatar زیاد است؟

چند روز پیش بودجه‌ی یک میلیارد دلاری دنباله‌های فیلم Avatar اعلام شد. آیا این فیلم‌ها می‌توانند چنین بودجه‌ی هنگفتی را برگردانند؟

بالاخره دارد به حقیقت می‌پیوندد. شاید در حال خواب دیدن باشیم و خودمان خبر نداشته باشیم، اما به نظر می‌رسد بالاخره جیمز کامرون بعد از حدود هشت سال انتظار، فیلمبرداری چهار دنباله‌ی «آواتار» (Avatar) را آغاز کرده است. شاید در فضای فیلم‌های استودیویی جریان اصلی به ساخته شدن هر ساله‌ی دنباله‌ها عادت کرده‌ایم، اما حدود یک دهه طول کشید تا تازه دنباله‌های «آواتار» از مرحله‌ی پیش از تولید خارج شوند و بعد از پشت سر گذاشتن‌ تاخیرهای متوالی در نهایت به نظر می‌رسد کامرون، سم ورثینگتون، زویی سالاندا، سیگورنی ویور، استیفن لنگ و دیگران به ماجراجویی‌هایش در پاندورا برمی‌گردند. دلیل این وقفه‌ی طولانی مشخص است: ۲ میلیارد و ۷۸۷ میلیون دلارِ ناقابل. «آواتار» در سال ۲۰۰۹ طوری گیشه‌ها را تکان داد و جیمز کامرون در ترکاندن گیشه‌ها چنان کارگردان قابل‌اعتمادی است که کمپانی فاکس حاضر است به هر ساز او برقصد و ساخت دنباله‌های پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما را تا هروقت که او می‌خواهد عقب بیاندازد. خلاصه چند روز پیش سایت ددلاین اعلام کرد که فیلمبرداری دنباله‌های «آواتار» در شهر منهتن بیچ کالیفرنیا آغاز شده است و کامرون قصد دارد تا این فیلم‌ها را به‌طور رگباری و یکی پس از دیگری فیلمبرداری کند. پس می‌توان گفت یک‌جورهایی اگرچه هشت سال تا آغاز فیلم‌برداری دنباله‌‌ی «آواتار» طول کشید، اما در عوض هیچ فاصله‌‌ی غیرمعقول و عجیب و غریبی بین دنباله‌های بعدی نخواهد بود و قرار نیست که هفت-هشت سال دیگر برای «آواتار ۳» صبر کنیم.مقالات مرتبطنقد فیلم Avatar - آواتار

اما مهم‌ترین خبری که با آن کار داریم این بود که از قرار معلوم ساخت این چهار فیلم بیش از یک میلیارد دلار خرج روی دست فاکس و شرکایش گذاشته است. اگر احساس می‌کنید که با رقم خیلی بزرگی سروکار داریم، هم درست احساس می‌کنید و هم نمی‌کنید. درست احساس نمی‌کنید چون «آواتار» اولین مجموعه‌ای نیست که ۲۵۰ میلیون دلار خرج یک دنباله کرده است. از نمونه‌های دیگر می‌توان به «هابیت: نبرد پنج ارتش» (Hobbit: The Battle of Five Armies) یا «بتمن علیه سوپرمن: طلوع عدالت» (Batman v Superman: Dawn of Justice) اشاره کرد. این در حالی است که این رقم بیشتر از ۶۵۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار پولی است که پیتر جکسون و رفقایش خرج ساخت سه‌گانه‌ی «هابیت» کرده بودند. فیلم‌هایی که مجموعا ۲ میلیارد و ۹۰۰ هزار دلار برای برادران وارنر فروختند. همچنین شاید بودجه‌‌ی یک میلیارد دلاری در دست کارگردان دیگری ترسناک به نظر می‌رسد، اما جیمز کامرون سابقه‌ی ساخت فیلم‌های متعددی با بودجه‌های سرسام‌آور را دارد و هدایت پروژه‌هایی را در دست داشته که جزو برخی از گران‌قیمت‌ترین فیلم‌های زمانه‌ی خودشان بوده‌اند. آن هم نه یک‌بار و نه دوبار، بلکه پنج بار پشت سر هم. از «ورطه» (The Abbys) که با توجه به منابع مختلف حدود ۴۳ تا ۷۰ میلیون دلار خرج برداشته بود گرفته تا بودجه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری «ترمیناتور ۲» (Terminator 2)، بودجه‌ی ۱۲۰ میلیون دلاری «دروغ‌های واقعی» (The True Lies) و بودجه‌ی ۲۰۰ میلیون دلاری «تایتانیک» (Titanic)، همه در زمان عرضه‌شان گران‌قیمت‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما بودند و «آواتار» (۲۴۰ میلیون دلار) لقب گران‌قیمت‌ترین فیلم غیردنباله‌ای/اورجینال سینما را نیز به دست آورد.

خب، حالا با چهار دنباله سروکار داریم که هرکدامشان به‌طور میانگین ۲۵۰ میلیون دلار بودجه دارند. حالا سوال این است که آیا فاکس معامله‌ی خوبی با کامرون کرده است؟ «آواتار» در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ با بودجه‌ای ۲۴۰ میلیون دلاری، ۲ میلیارد و ۷۸۷ میلیون دلار از سرتاسر دنیا کسب کرد که فقط ۷۶۰ میلیون دلارش به تنهایی از گیشه‌ی آمریکای شمالی بود. حتی اگر بدترین سناریوی ممکن را هم در زمینه‌ی خرجِ بازاریابی و تبلیغات فیلم و تقسیم قیمت بلیت در نظر بگیریم و حتی اگر تصور کنیم که فیلم باید چهار برابر بودجه‌اش می‌فروخت تا برای فاکس به صرفه باشد، کماکان یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار سود خالص، آن هم فقط از اکران سینمایی فیلم برای فاکس باقی می‌ماند. با اینکه معلوم نیست تک‌تک سرمایه‌گذارها چقدر از «آواتار» سود به دست آورده‌اند، اما می‌دانیم که جیمز کامرون به عنوان نویسنده و کارگردان به تنهایی حدود ۳۵۰ میلیون دلار حقوق گرفته است. اگرچه می‌توان گفت که «آواتار ۲» احتمالا به اندازه‌ی «آواتار» در گیشه آتش‌بازی به راه نخواهد انداخت، اما همزمان هیچ دلیلی هم وجود ندارد که بتواند ثابت کند که «آواتار ۲» حدود سه سال دیگر به موفقیت نسبتا بزرگی در مقایسه با قسمت اول دست پیدا نخواهد کرد.با چهار دنباله سروکار داریم که هرکدامشان به‌طور میانگین ۲۵۰ میلیون دلار بودجه دارند. حالا سوال این است که آیا فاکس معامله‌ی خوبی با کامرون کرده است؟

اگر تصور کنیم که اولین دنباله در زمینه‌ی ارائه‌ی حس غوطه‌ورکننده‌ی سه‌بعدی فیلم اول، تصاویر خیره‌کننده و تجربه‌ی منحصربه‌فرد سینمایی طوری ظاهر شود که حداقل کسانی که قسمت اول را دوست داشتند را برای تماشای آن به سینماها بکشاند، فیلم کم و بیش می‌تواند دوباره درآمد ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلاری‌ قسمت اول را تکرار کند و به موفقیت غول‌پیکری با بودجه‌ی ۲۵۰ میلیون دلاری‌اش دست پیدا کند. این در حالی است که اگر در بدترین حالت ممکن «آواتار ۲» با افت فروشی شبیه به «آلیس درون آینه» (Alice Through the Looking Glass) مواجه شود، کماکان ۸۰۰ میلیون دلار از سرتاسر دنیا خواهد فروخت و این بدترین اتفاقی است که می‌تواند برای قسمت دوم بلاک‌باستری که به دنبال فیلم موفق اول می‌آید بیافتد. حتی اگر «آواتار ۲» با افت فروشی مثل «فرشتگان و شیاطین» (Angles & Demons) روبه‌رو شود، به یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار فروش جهانی دست می‌یابد که هنوز بیشتر از درآمد یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری «دنیای ژوراسیک»‌ (Jurrassic World) است. تازه این در حالی است که فاکتور «فروش کمتر در گیشه‌ی خانگی/ فروش بیشتر در کشورهای خارجی» و این احتمال را که فیلم از بازار گسترده‌تر شده‌ی خارجی نسبت به ۱۰ سال پیش نهایت استفاده را می‌کند در نظر نگیریم.

خب، حالا بیایید حساب کنیم. ما یک بسته‌ی چهارتایی فیلم داریم که دور و اطراف یک میلیارد دلار خرج برمی‌دارند. حتی بدون در نظر گرفتن دنباله‌ی دوم و سوم و چهارم، می‌توان به راحتی تضمین کرد که اولین دنباله حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در دنیا خواهد فروخت. از آنجایی که ۲۰۱۹ میزبان سرانجامِ برخی از پرطرفدارترین مجموعه‌های حال حاضر صنعت مثل سه‌گانه‌ی «جنگ ستارگان»، پایان فاز سوم دنیای سینمایی مارول، پایان دوران جیمز باندهای دنیل کریگ و احتمالا پایان سری «سریع و خشن» خواهد بود، «آواتار» وقتی در دسامبر ۲۰۲۰ روی پرده برود، به عنوان بزرگ‌ترین فیلم روز شناخته خواهد شد. پس اگرچه تحلیلگران فکر نمی‌کنند که هر چهار دنباله‌ی «آواتار» به‌طور میانگین می‌توانند به یک میلیارد و ۵۰۰ تا ۲ میلیارد دلار فروش جهانی دست پیدا کنند، اما با خیال راحت می‌توان گفت که این چهار فیلم مجموعا در دوران اکران سینمایی و شبکه‌ی خانگی آن‌قدر می‌فروشند که بودجه‌ی یک میلیارد دلاری‌شان را توجیه کنند. حتی درآمد جهانی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیارد دلاری برای «آواتار ۲»، یک میلیارد دلاری برای «آواتار ۳»، ۷۵۰ میلیون دلاری برای «آواتار ۴» و ۵۰۰ میلیون دلاری برای «آواتار ۵»، مجموع درآمد این چهار فیلم را به ۳ میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار می‌رساند که حدودا سه برابر بودجه‌‌ی اعلام شده است.

و اگر «آواتار ۲» در اتفاقی معجزه‌آسا و جنون‌آمیز به سومین فیلم متوالی جیمز کامرون تبدیل شود که رکورد پرفروش‌ترین فیلم تمام دوران‌ها را می‌شکند، این فیلم به اولین مگابلاک‌باسترِ دوران پسا ریاست جمهوری دونالد ترامپ تبدیل خواهد شد. بعد از آن، یک میلیارد دلار برای هرکدام از دنباله‌های باقی‌مانده، نتیجه‌ی فوق‌العاده خوبی برای فاکس و رفقایش محسوب می‌شود. قا‌بل‌ذکر است که تصمیم استودیو برای فیلمبرداری پشت سر هم دنباله‌ها مقدار بودجه را هم پایین می‌آورد. چرا که فاصله انداختن یکی-دو سال بین هر دنباله باعث بالا رفتن تورم و بیشتر شدن سرسام‌آور بودجه‌ها می‌شود. نمونه‌اش مجموعه‌ی «ارباب حلقه‌ها» که با حدود ۹۲ میلیون دلار بودجه تهیه شدند، در حالی که بودجه‌ی «هابیت‌»‌ها به ۲۵۰ میلیون دلار رسید. هرچند این تاکتیکی است که فقط می‌توان روی مجموعه‌های انگشت‌شماری مثل «آواتار» پیاده کرد که از موفقیتشان در دزارمدت مطمئن هستیم. خلاصه «آواتار ۲» در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۰ (۲۸ آذر ۱۳۹۹)، «آواتار ۳» در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ (۲۶ آذر ۱۴۰۰)، «آواتار ۳» در ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ (۳۰ آذر ۱۴۰۳) و «آواتار ۵» در ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵ (۲۸ آذر ۱۴۰۴) اکران خواهند شد. بیایید ببینیم آیا «آواتار ۲» می‌تواند با فروشی شبیه به «هابیت» یا «پنجاه طیف گری» (Fifty Shades of Grey) تمام بودجه‌‌ی این دنباله‌ها را همان اول راه در بیاورد یا نه.