۵۰ انیمه سینمایی برتر تاریخ که باید ببینید
بهترین انیمه های سینمایی تاریخ، از صدای شیون جیرجیرکهای درختی بهیاد تابستان اتمی تا حلاوت عاشقانههای ناب شرقی، عبوری شگفتانگیز از مرز خیال و حسرتهای محال دارند. با ما همراه باشید.
صنعت انیمه در ژاپن با پرورش استعدادهای پرتعداد و شکوفایی ایدههای بدون حد و مرز خود در طول نیم قرن گذشته در مسیری قدم برداشته است که حتی سینمای دنیا هم تحتتأثیر غیرقابلانکارش به نشانهی احترام کلاه از سر برمیدارد. سبکی که بعداز جنگ جهانی دوم و سرشکستگی ژاپن با حضور افرادی مثل اوسامو تزوکا پایهگذرای شد، در مسیر پیشرفت گام برداشت و حضورش را در دوران اعتلای مجدد ژاپن انکارناپذیر کرد. درکنار موج انیمههای سریالی که با شیوههای ساخت منحصربهفرد و اقتصادی خود جایگاه ویژهای در برنامهسازی تلویزیونی پیدا کردند، انیمههای سینمایی هم با حضور چهرههای شاخص و بودجهی ساخت بالاتر رشد کردند. علاوهبر هایائو میازاکی که نقشی انکارنشدنی در تجلی هرچه بیشتر این عرصه دارد، کارگردانهای بزرگی همچون کاتسوهیرو اتومو، ایسائو تاکاهاتا و ساتوشی کن با تمرکز بر ساخت انیمههای سینمایی اعتبار ویژهای برای آن خریدند و توجه بسیاری را در سطح بینالمللی به این وادی جلب کردند. هرچند کمرنگ شدن استودیو جیبلی دریغ بزرگی برای محفل انیمه حساب میشود، اما درادامهی دورهی بلوغ و شکوفایی این صنعت، درخشش افرادی مثل مامورو هوسودا، ماکوتو شینکای و... شتاب پیشرفت و توسعهی این میراث باارزش را حفظ کرده است.
دنیای شگفتانگیز انیمهها هر روز برای خلق لحظههایی جادویی و مهیج به تکاپوی خود ادامه میدهد و باوجود پشتوانههایی درخشان در خلق مانگا و لایت ناول، حالا در ابعاد کلی سینمای ژاپن هم حرف اول را میزند. عرصهای که هر روز قهرمانهای جدید و داستانپردازیهای منحصربهفرد دیگری را خلق میکند و بدون اینکه محدودیتی در ذهن فانتزیپردازش ایجاد شود، به عنصر خلاقیت رنگ و بویی تازه میبخشد و البته از حرکت نمیایستد.
در این مقاله بهترتیب سال ساخت به معرفی بهترین انیمه های سینمایی تاریخ؛ از شاهکارهای فراموشنشدنی و مسلمی که ماندگاری خود را تثبیت کردهاند تا آثار خاص و عامهپسند جدید و قدیمی که در فهرستی هیجانانگیز در ما گرد هم آمدهاند.
بهترین انیمه های سینمایی تاریخ:
Lupin III: The Castle of Cagliostro (1979)
- اسم فارسی: لوپن ۳: قلعه کاگلیوسترو
- عنوان ژاپنی: Rupan Sansei: Cagliostro no Shiro
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۷۹ | استودیو Tokyo Movie Shinsha
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۷ | راتن تومیتوز: ۹۴ | مایانیمهلیست: ۸.۲
اولین فیلم این فهرست، اولین فیلم هایائو میازاکی در مقام کارگردانی است. میازاکیِ ۳۸ ساله، بعداز تجربهی فعالیت در استودیوهای تویی و تلکا و مشارکت در ساخت چند سریال کلاسیک با پیشزمینهی کارگردانی ۱۴ قسمت از سریال لوپن ۳ که هشت سال قبلاز این در کنار ایسائو تاکاهاتا تجربه کرده بود، تصمیم گرفت اولین انیمهی سینمایی خود را براساس همان کاراکتر بسازد. لوپن ۳ مانگایی اثر مانکی پانچ است که شخصیت اصلی آن نوهی آرسن لوپن، دزد مشهور فرانسوی است. اما میازاکی در فیلم خود از لوپین چهرهی یک دزد قهرمان و نجیب میسازد که هرچند برای طرفداران این مجموعه چندان خوشایند نبود اما با گذشت زمان لحن دلنشین روایت میازاکی با همهی شوخطبعی، لطافت و پایبندی اخلاقی جایگاه واقعی خود را پیدا کرد.
شخصیت لوپن در داستان قلعه کاگلیسترو یک دزد حرفهای است که با دستیارش در راه نجات پرنسسی از چنگ گروهی شرور قرار میگیرد و برای کشف راز یک گنج افسانهای که قسمتی از کلید آن در دست او است تلاش میکند. میازاکی برای مرحلهی تولید فیلم تنها چهار ماه فرصت داشت که این فشردگی باعث ایجاد تغییراتی در داستان شد که میازاکی چندان از آن راضی نبود. بااینحال ظرافت موجود در سکانسهای مختلف فیلم میازاکی اینقدر تأثیرگذار بود که در تعدادی از انیمیشنهای امریکایی مثل کارآگاه موش بزرگ محصول ۱۹۸۴ به آن ارجاع داده شد. جان لستر این فیلم را یکی از آثار الهامبخش استودیو جیبلی برای انیمیشنهای پیکسار نام برد و استیون اسپیلبرگ ابعاد ماجرایی و سکانس تعقیب و گریز ابتدای آنرا تحسین کرد. میازاکی از همان ابتدا قدم در راه گسترش صنعت انیمیشنسازی ژاپن برداشت.
Barefoot Gen (1983)
- اسم فارسی: گن پابرهنه
- عنوان ژاپنی: Hadashi no Gen
- کارگردان: موری ماساکی | نویسنده: کیجی ناکازاوا
- محصول: ۱۹۸۳ | مدهاوس
- امتیازها: آیامدیبی: ۸ | راتن تومیتوز: ۷۵ | مایانیمهلیست: ۷.۸
پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ میلادی برای ژاپن با بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی با شکستی فاجعهبار و وحشتی تلخ از یک حملهی اتمی ویرانگر همراه بود. هرچند ژاپن در پایان جنگ سراسر ویرانی بود اما نابودی این دو شهر که با مرگ ۲۲۰ هزار نفر از اهالی آن همراه شد، تنها استفادهی جنگیِ سلاح هستهای در جهان را خونبارتر و حماقت بشر را پررنگتر از همیشه بهنمایش گذاشت. اما مردم ژاپن خیلی زود با تلاشی مثالزدنی به بازسازی کشورشان دست زدند و بهسرعت از آن شرایط عبور کردند. انیمهی سینمایی Barefoot Gen هم به توصیف بیرحمی آن اتفاق و روحیهی امیدبخش مردم ژاپن میپردازد.
بمباران اتمی هیروشیما از دید پسربچهای شجاع به اسم گن، با نمایشی تلخ و بیپرده آنهم در یک نمایش انیمیشنی اما تا این حد مستندوار، چیزی نیست که در نگاه اول انتظار آنرا کشید. اما این انیمه برای نکوهش جنگ و ذلت مفهوم انسانیت از راهی گزنده بیرحمی مفهوم جنگ را نشان میدهد. گن و خانوادهاش در تابستان ۱۹۴۵ در هیروشیما و اوج دوران جنگ دوران سختی را سپری میکنند. کمبود مواد غذایی، فقر و امنیت متزلزلی که قرار است با بدترین اتفاق ممکن به مصیبتی بیپایان گره بخورد و روایتی پر از صحنههای ناراحتکننده از مرگ و میر انسانهای بیگناه را رقم بزند. اما گن بعداز این مصیبت با روحیه و امیدی اغراقآمیز که البته حقیقت رویکرد مردم ژاپن بعداز جنگ بود به راه خود ادامه میدهد. کیجی ناکازاوا خالق مانگای گن پابرهنه این موضع ضدجنگ را زمانی بهدست آورد که در ۶ سالگی در بمباران هیروشیما، پدر، خواهر بزرگتر و برادر کوچکترش را در شرایطی مشابه این اثر از دست داد.
Nausicaä: Valley of the Wind (1984)
- اسم فارسی: نائوشیکا از دره باد
- عنوان ژاپنی: Kaze no Tani no Naushika
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۸۴ | استودیو Topcraft
- امتیازها: آیامدیبی: ۸.۱ | راتن تومیتوز: ۸۸ | مایانیمهلیست: ۸.۴
انیمه نائوشیکا از درهی باد اولین فیلم اورجینال هایائو میازاکی است. میازاکی دو سال قبل از آن مانگای نائوشیکا را منتشر کرده و سرآغاز شکلگیری تم همیشگی آثارش را بهثبت رسانده بود. درواقع فرم خاص سینمای میازاکی از همین فیلم تثبیت میشود. همچنین آهنگسازی جو هیسایشی برای آثار میازاکی از این فیلم آغاز شد.
در یک دنیای پساآخرالزمانی، درهی باد از آخرین مکانهای قابل حیات است چراکه هاگهای مرگآور دریای تباهی همهجا را فرا گرفته است و طبق یک افسانهی قدیمی شاهزادهای از یک جادهی طلایی به نجات بشر خواهد آمد. دراین میان شاهزاده خانمی به اسم نائوشیکا در تلاش است تا از وقوع جنگ ویرانگر بین دو کشور درهی باد و نابودی کامل زندگی بشر جلوگیری کند.
میازاکی در دورانی که هنوز ساخت انیمیشن به تکامل چندانی نرسیده بود و داستانپردازی اغلب آثار در سطح پایینی قرار داشت اقدام به ساخت انیمهای کرد که در آن با نمایش احساسات خاص یک کاراکتر دختر به درام پرجزئیاتی در نفی جنگ، ستایش طبیعت، اهمیت محیط زیست و شوق پرواز میپرداخت. درنتیجه انیمهی سینمایی نائوشیکا از درهی باد با وجود ظاهر کلاسیک و بافت نوستالژیک خود بهخاطر هنر و دقتی که میازاکی با عشق بسیار در تار و پود تصویری آن تزریق کرده همچنان نیروی قدرتمند روایت خود را حفظ کرده است. درست بعداز ساخت این انیمه بود که جرقهی ساخت استودیو جیبلی در سال ۱۹۸۵ زده شد و با درآمد حاصل از فروش این انیمه، میازاکی و تاکاهاتا به سوی خلق رویاهایی ناب در سینما راهی شدند.
Angel’s Egg (1985)
- اسم فارسی: تخممرغ فرشته
- عنوان ژاپنی: Tenshi no Tamago
- نویسنده و کارگردان: مامورو اوشی (با همکاری یوشیتاکه آمانو)
- محصول: ۱۹۸۵| استودیو دین
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۷ | راتن تومیتوز: ۸۶ | مایانیمهلیست: ۷.۷
در ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم نوع دیدگاهها نسبتبه خیلی چیزها شروع به تغییر کرد، همانطور که بعداز سن مشخصی اعتقاد هر شخص به ایدئولوژیهای فکری بشر دچار تغییر میشود. در مورد مامورو اوشی این اتفاق با ساخت انیمهی Angel’s Egg بهکمک هنرهفتم تصویرسازی شده است. اوشی با این فیلم تلنگری به تفکرات عقیدهمحور بشر میزند و نسلهای غرق در دریای نامفهوم آنرا به باد انتقاد میگیرد.
داستان این انیمه با حضور دو شخصیت ناشناس که درک درستی از جایگاه آنها وجود ندارد دنبال میشود و بار اصلی پیام خود را در فضاسازی فلسفی و پرعمق خود منعکس میکند. دخترکی که یک تخم بزرگ را زیر لباس خود حمل میکند و در شهری تاریک با خرابههایی گوتیک و اسرارآمیز با سربازی آشنا میشود که تفنگی بهشکل یک صلیب دارد. آبهای جاری، بارش باران، صدای ناقوس کلیسا، ماهیگیران مسخشده، ماهیهای غولپیکر سایهای، داستان کشتی نوح، تقابل دو کاراکتر مرموز و دو شیئی که توسط آنها حمل میشود در قالب فضای سوررئال این انیمه، ورای هر اعتقادی با پایان یافتن اتفاقات جاری در آن، با اوج گرفتن دوربین و نگاهی از بالا به ماهیت زمینی که پیشاز آن هنوز معلوم نشده است تبدیل به سوالاتی بیپایان و درگیرکننده میشود. Angel’s Egg با بیان هنری خود حافظههای فراموششده را به رویش مجدد اتفاقات بیتکرار محکوم میکند و بدون شک یکی از بهترین انیمه های سینمایی تاریخ است.
Castle in the Sky (1986)
- اسم فارسی: لاپوتا قلعهای در آسمان
- عنوان ژاپنی: Tenkuu no Shiro Rapyuta
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۸۶ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۸ | راتن تومیتوز: ۹۶ | مایانیمهلیست: ۸.۳
اولین فیلمی که در استودیو جیبلی ساخته شد روایتگر تلاش شیتا و پازو برای یافتن قلعهای افسانهای است که بخشیاز سرزمین معلق در آسمان بوده که سالها انسانها در آرامش روی آن زندگی میکردهاند. شیتا که اجدادش از ساکنان این قلعه بودهاند، بهنوعی راهنمای رسیدنبه قلعه است و پازو بهواسطهی عکسی که سالها پیش پدرش از این قلعه گرفته بهکمک او میشتابد. یک گروه راهزن و تعدادی از نیروهای ارتش هم برای رسیدن به پول و قدرت وارد کش و قوس ماجرا میشوند. هایائو میازاکی باز هم با نمایش تقابلهایی جذاب بین کاراکترهای خوشتراش داستانش به تعریف تصویرپردازیهایی شکوهمند با جلوهای نمادین پرداخته است.
میازاکی در ساخت این انیمه اجزای موفق دو فیلم قبلی خود را بهخوبی کنار هم قرار داد، همچنین لاپوتا را از جزیرهی پرنده در رمان سفرهای گالیور اقتباس کرد و تحتتأثیر حماسهی هندی رامایانا به شخصیت شیتا رسید. حالا حضور قهرمانهای کمسنوسالی که بهدنبال نجات ارزشهایی هستند که با زیادهخواهی انسانها در معرض نابودی قرار گرفتهاند درکنار توجهبه طبیعت و سازههای پرندهی جذاب، عناصر خاص میازاکی در جستجوی یک جهان آرمانی بهپاکی معصومیت کودکان در آثارش است. چراکه میازاکی دغدغهای زیبا و خالص برای دنیای هنری خود تعریف کرده است و تخیل نبوغآمیز خود را هنرمندانه بهرخ میکشد.
Akira (1988)
- اسم فارسی: آکیرا
- عنوان ژاپنی: Akira
- نویسنده و کارگردان: کاتسوهیرو اتومو
- محصول: ۱۹۸۸ | استودیو TMS Entertainment
- امتیازها: آیامدیبی: ۸ | راتن تومیتوز: ۹۰ | مایانیمهلیست: ۸.۲
کاتسوهیرو اوتومو این انیمه را براساس مانگایی از خودش با همین نام (با بیشاز دوهزار صفحه) ساخت و با خلق یک سایبرپانک منحصربهفرد تأثیر بزرگی بر آثار سینمایی بعداز خود گذاشت. جریانی که تأثیر آن علاوهبر انیمهها در فیلمهای هالیوودی هم حس میشود. اگر ساختههای میازاکی به تلاش برای همزیستی صحیح انسان و طبیعت میپردازد، اما در آکیرا همهچیز حول هرجومرج بیپایان دنیا بعداز گذشت سی سال از یک جنگ و انفجار بزرگ میگذرد. تتسوئو که عضو ضعیف یک باند گانگستری موتورسواری است بعداز یک تصادف به قدرتی ماورایی دست پیدا میکند که به تصمیم او برای رسیدن به منبع آن منجر میشود. توجهبه ایدهی منبع قدرتی عظیم که در مسیری مخرب حرکت کرده است، از قالب درگیری ژاپن بعداز جنگ جهانی دوم، به پرسشهای تفکرانگیزی در معرفی ابعاد جدید یک جامعهی شکسته ولی پرامید ختم میشود.
مقاله مرتبط:
داستان آکیرا در نئو-توکیوی ژاپن در سال ۲۰۱۹ میگذرد و باوجود اینکه حالا با عبور از این سال بهنظر میرسد داستان از زمان واقعی امروز جا مانده است، اما هیچکس بهتر از اوتومو نتوانست با خلق یک داستان علمی-تخیلی ماورایی با مفاهیمی وابسته به حقایق تاریخی اینچنین از زمان عبور کند؛ انسانیت و هویتی که فراموش شود تمام اجزای تشکیلدهندهی جامعه را محکوم به نابودی میکند.
Grave of the Fireflies (1988)
- اسم فارسی: مدفن کرمهای شبتاب
- عنوان ژاپنی: Hotaru no Haka
- نویسنده و کارگردان: ایسائو تاکاهاتا (براساس رمان مدفن کرمهای شبتاب اثر آکیوکی نوساکا)
- محصول: ۱۹۸۸ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۸.۵ | راتن تومیتوز: ۱۰۰ | مایانیمهلیست: ۸.۵
اگر دنیا قصد اصلاح داشت بعداز ساخته شدن این فیلم هیچ جنگی شکل نمیگرفت، اما نه جنگ از تاریخ زندگی انسانها حذف شده و نه درد دیدن این شاهکار فراموش شده و نه دنیا دنیای دیگری است. ایسائو تاکاهاتا در اولین فیلمش برای استودیو جیبلی به اقتباسی ضدجنگ روی میآورد و با خلق صحنههایی تلخ و گزنده درعین سادگی و بهدوراز اغراق طی یک روایت بهشدت واقعگرایانه اثری ساخته که برای همیشه یادآور روی تاریک تمام جنگها است. داستانی برگرفته از رمان آکیوکی نوساکا که درواقع برگی از زندگی شخصی خود این نویسنده و ادای دین به مرگ خواهرش در جنگ جهانی دوم بر اثر سوءتغذیه است. انیمه Grave of the Fireflies تلخترین فیلم استودیو جیبلی با قدرت یکی از بهترین انیمههای سینمایی تاریخ و جزو برترین آثار هنری ضدجنگ است.
سیتا پسر جوانی است که بههمراه خواهرش ستسکو در زمان جنگ جهانی دوم در شهر کوبه ژاپن، آواره و بیهدف برای رسیدن به لحظاتی شاد باید در برابر دنیایی بیرحم مقاومت کنند. زیر بارش بمب و آتش، درگیر مرگ و بدبختی، پسری که خلاف جهت مردمی که از بمباران فرار میکنند برای یافتن لقمهای میدود، خواهر کوچکتری که از شیرینی زندگی سهمی جز یک جعبهی خالی شکلات ندارد، باران تباهی انسانیت، شعلههای آتشی که آخرین نور امید را به سوسوی کرمهای شبتاب میدهند و خاکستر یک زندگی در جعبهی شیرینی که راهی جز دور انداخته شدن پیدا نمیکند؛ سکانسهای فراموشنشدنی این فیلم تراژدی دردناک آنرا بر سر حماقت بیپایان تاریخ بشر میکوبد.
My Neighbor Totoro (1988)
- اسم فارسی: همسایه من توتورو
- عنوان ژاپنی: Tonari no Totoro
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۸۸ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۸.۲ | راتن تومیتوز: ۹۴ | مایانیمهلیست: ۸.۴
اگر تاکاهاتا با مدفن کرمهای شبتاب بهسمت تاریکی از دنیای انسانها میپردازد میازاکی در همان سال با انیمهی My Neighbor Totoro سمت دیگر آنرا نشان میدهد. توتورو موجودی دوستتداشتنی است که در خیالپردازیهای کودکانه رنگ واقعیت میگیرد و روح لطیف زندگی و حیات را در طبیعت مهربان و بخشنده به پرواز درمیآورد. ساتسوکه و می دو دختربچهای هستند که بههمراه پدرشان برای تعطیلات تابستان به یک خانهی روستایی میروند و بچهها متوجه حضور ارواح نمادین جنگل در آنجا میشوند که توتورو الهامبخشترین آنها است.
مقاله مرتبط:
عناصر فانتزی دوستداشتنی میازاکی در روحنوازترین حالت خود با خلق یک فضای بینظیر غم تمام دنیا را در خود حل میکند. اینجا دیگر بارش باران و انتظار کشیدن کاراکترها برای پرواز از دل تنهایی هیچ حس ناراحتکنندهای را تعریف نمیکند. ساکنین کوچک و بزرگ طبیعت از واقعی تا خیالی همگی روح شاداب زندگی را حفظ میکنند. این حس ناب، از پرواز با توتورو و اتوبوس گربهای گرفته تا کمک به رشد گیاهان و بازی در دل طبیعت، روحیه و انرژی شگفتانگیزی در تمام لحظههای خواستنی این فیلم جاری میکند تا توتورو با شایستگی به نماد استودیو جیبلی تبدیل شود.
Kiki’s Delivery Service (1989)
- اسم فارسی: سرویس تحویل کیکی
- عنوان ژاپنی: Majo no Takkyuubin
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۸۹ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۸ | راتن تومیتوز: ۹۸ | مایانیمهلیست: ۸.۳
سفر یک دختربچهی جادوگر به یک شهر ساحلی اروپایی برای گذراندن دورهی آموزشی مستقلِ جادوگری دستمایهی این فیلم میازاکی است. کیکی سوار بر جاروی جادویی پرندهی خود بعداز ورود به محل سکونت جدید خود در یک نانوایی شروع به کار میکند. پرواز با جارو کیکی را به این فکر میاندازد که برای تحویل بستههای سفارشی اقدام کند. حالا قهرمان فیلم میازاکی دختربچهای است که در مسیر کسب استقلال شخصیتی قدم برمیدارد.
میازاکی ابتدا در مراحل پیشتولید قصد نداشت این فیلم را کارگردانی کند اما بهخاطر اینکه از فیلمنامهی اولیه راضی نبود خودش این کار را برعهده گرفت. اقتباس میازاکی از کتاب ایکو کادونو تغییرات عمدهای داشت. میازاکی و همکارانش برای طراحی شهر خیالی داستان به استکهلم سفر کردند و آنرا با خصوصیات شهرهای دیگری مثل لیسبون، پاریس، سانفرانسیسکو و میلان ترکیب کردند. بعداز توتورو در انیمه Kiki’s Delivery Service هم هیچ شخصیت منفیای دیده نمیشود و کیکی بهعنوان یک الگوی جذاب برای رسیدنبه اعتمادبهنفس، موردپسند بسیاری از مخاطبین قرار گرفت تا یکی از پرفروشترین فیلمهای جیبلی حرکت روبهجلوی آنرا شتاب بیشتری ببخشد.
Only Yesterday (1991)
- اسم فارسی: همین دیروز
- عنوان ژاپنی: Omoide Poro Poro
- نویسنده و کارگردان: ایسائو تاکاهاتا
- محصول: ۱۹۹۱ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۷ | راتن تومیتوز: ۱۰۰ | مایانیمهلیست: ۷.۵
تائکو دختر جوانی است که برای چند روز از زندگی یکنواخت کارمندی توکیو به یک محیط روستایی میرود، در آنجا مشغول کمک به دوستان کشاورزش میشود و درهمینحین خاطرات تلخ و شیرینی از دوران کودکی خود را بهیاد میآورد و کمکم نسبتبه فضای روستا احساس تعلق خاطر میکند. ایسائو تاکاهاتا این انیمه را با اقتباس از مانگایی به همین نام اثر هوتارو اوکاموتو و یوکو تونه ساخت. تاکاهاتا در این فیلم با اضافه کردن بخشهای بزرگسالی به داستانِ اپیزودیک مانگا، که فقط بخشهای کودکی را شامل می شد، یک قالب کلی منسجم برای فیلم خلق کرده است.
در انیمهی سینمایی Only Yesterday برخلاف انتظار، از طراحی کاراکترها گرفته تا رفتارها و سبک زندگی آنها همهچیز بسیار به واقعیت نزدیک است و عناصر فانتزی چندانی در فیلم بهچشم نمیخورد. درواقع مخاطب در طول این فیلم همراه تائکو به طبیعت اطراف توکیو سفر میکند و با زندگی مردم آنجا در قالب تصاویر زیبا و موسیقی گوشنواز فیلم آشنا میشود. بهعلاوه این انیمه تأثیر خانواده و دوران کودکی را در زندگی بزرگسالی بهخوبی نشان میدهد. تاکاهاتا با درک درستی که از دغدغهی اصلی داستان دارد فیلم ساده ولی مهمی ساخته که در چه در زمان اکران و چه در گذر زمان طراوت خود را حفظ کرده است.
Porco Rosso (1992)
- اسم فارسی: پورکو روسو
- عنوان ژاپنی: Kurenai no Buta
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۹۲ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۷ | راتن تومیتوز: ۹۵ | مایانیمهلیست: ۸
پورکو روسو اولین فیلمی است که میازاکی در آن بهطور کامل به یکیاز مهمترین علاقههایش یعنی پرواز میپردازد. پدر و عموی میازاکی یک کارخانهی هواپیماسازی داشتند و هواپیما جزو اولین نقاشیهای میازاکی بوده است. خاطراتی که بهخاطر وابستگیبه یکیاز اصلیترین ابزارهای جنگی طبیعتا در دیدگاه میازاکی به مفاهیمی ضدجنگ متصل میشود. میازاکی اینبار فیلمی ساخته که مخاطب اصلی آن بزرگسال است. پورکو روسو ابتدا قرار بود اثری کوتاه برای پخش در طول پرواز شرکتهای هواپیمایی باشد اما میازاکی به این نتیجه رسید که بهتر است نبرد بین هواپیماها هم جایی در فیلمش داشته باشد. این ایده با واقعهی فروپاشی یوگسلاوی همراه شد و میازاکی تصمیم گرفت در فیلمش به نفی جنگ هم بپردازد.
داستان پورکو روسو که در ایتالیای بعداز جنگ جهانی اول (اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی) میگذرد، از معدود فیلمهای میازاکی است که زمان و مکان معینی دارد. پورکو که خلبان قهرمان زمان جنگ بوده است با روی کار آمدن حکومت فاشیستی ایتالیا ترجیح میدهد یک خوک باشد تا عضوی از آن نظام، پس به یک خوک خلبان جایزهبگیر تبدیل میشود؛ طلسمی کنایهآمیز که نشان از جنگ و پوچی آن دارد. بااینوجود لحن کمدی میازاکی در سراسر فیلم جاری است و اجازه نمیدهد پیام زیرپوستی آن به تلخی کشیده شود. درنهایت پورکو روسو به پرفروشترین فیلم سال ۱۹۹۲ ژاپن تبدیل شد و میازاکی هم قول داد تا در آثار بعدی خود کودکان را فراموش نکند.
Ninja Scroll (1993)
- اسم فارسی: طومار نینجا
- عنوان ژاپنی: Juubee Ninpuuchou
- نویسنده و کارگردان: یوشیاکی کاواجیری
- محصول: ۱۹۹۳ | Animate Film
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۹ | راتن تومیتوز: ۹۴ | مایانیمهلیست: ۷.۶
Ninja Scroll یک انیمهی کلاسیک با اکشنهای خشونتبار همراه با باران خون و جنون است. از آن دست انیمههایی که با روایت بدون حدومرز خود دنیای انیمههای ردهی بزرگسال را به خارج از مرزهای ژاپن گسترش دادند. تقابل شخصیتهای باجذبه و پرابهت، گرافیک موجز، دیالوگهای کوتاه ولی قدرتمند و اجزای رازآلود حاضر در ساختار انیمهی طومار نینجا، تمرکز آن بهسمت دنیایی تاریک و بیرحم را درخشان و برجسته میکند. انیمهای که میتوان آنرا وامدار سینمای آکیرا کوروساوا دانست.
داستان درمورد یک شمشیرزن تنها و سرگردان بهاسم کیباگامی جیوبی در ژاپن دورهی ادو است که با نجات یک نینجای زن، درگیر نبرد با شوگان سیاه و گروه هشت شیطان میشود که برای سرنگونی دولت ژاپن تلاش میکنند. داستان انیمه تحتتأثیر رمانهای فوتارو یامادا و فضای خاص آثار وسترن است. انیمهی سینمایی Ninja Scroll بعداز گذشت سالها از زمان ساختش بهکمک تصویرسازی هنری قدرتمند و اکشنهای هیجانانگیزش هنوز مثل الماسی خوشفرم باقی مانده است. با این تفاسیر طومار نینجا بهعنوان انیمهای بااصالت برای بسیاری از آثار مشابه بعداز خود مثل یک مرجع هنری اثرگذار و قابلاتکا بهشمار میرود.
Pom Poko (1994)
- اسم فارسی: پوم پوکو
- عنوان ژاپنی: Heisei Tanuki Gassen Ponpoko
- نویسنده و کارگردان: ایسائو تاکاهاتا
- محصول: ۱۹۹۴ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۳ | راتن تومیتوز: ۸۵ | مایانیمهلیست: ۷.۴
محل زندگی تانوکیها (نوعی سگ-راکون ژاپنی) بهخاطر گسترش پروژهی شهرسازی مورد تهدید واقع شده است و برای همین عدهای از آنها برای جلوگیری از انقراض تصمیم میگیرند از توانایی منحصربهفرد تغییرشکل خود استفاده کنند و جلوی ادامهی آنرا بگیرند. پوم پوکو اثر دیگری از استودیو جیبلی است که در آن زیادهخواهی انسان مورد نقد قرار میگیرد و تلاشی ناامیدانه برای حفظ و بقای محیط زیست به تصویر کشیده میشود. یک تانوکی در ادبیات فولکلوریک ژاپنی جزو حیواناتی است که توانایی تغییرشکل دارد، درست مثل آثار ایسائو تاکاهاتا که بیشاز هرچیز باید از قابلیت تغییر فضای آنها شگفتزده شد.
تاکاهاتا در این فیلم لحن دلنشین آثار کمدی خود را در جامعهی تانوکیها و راههای تقابل آنها با انسانها بهرخ میکشد. تانوکی ها در بخشهایی از فیلم شکل واقعی و مستند دارند، در اغلب زمان آن حالتی کارتونی با لباس و رفتارهای انسانی و در حالت دیگری با شبیهسازی انسانها مشغول اذیت کردن افراد مهاجم هستند. جامعهی مضطرب تانوکیها برای حفظ جنگل محل زندگی خود دست به هر کاری میزنند و لحظههای خندهدار، کنایهآمیز و درنهایت ناراحتکنندهای برای گوشها و چشمهای فراموشکاری رقم میزند.
Ghost In The Shell (1995)
- اسم فارسی: شبح درون پوسته
- عنوان ژاپنی: Koukaku Kidoutai
- کارگردان: مامورو اوشی | نویسنده: کازونوری ایتو (براساس مانگایی از ماسامونه شیرو)
- محصول: ۱۹۹۵ | پروداکشن آی.جی
- امتیازها: آیامدیبی: ۸ | راتن تومیتوز: ۹۶ | مایانیمهلیست: ۸.۳
اولین و به نوعی موفقترین اقتباس ساخته شده براساس مانگای ماسامونه شیرو، از همان سکانس آغازین با موسیقی سحرآمیز کنجی کاوای اتمسفری سنگین به اتفاقات پیشرو میبخشد. انیمه Ghost In The Shell یک سایبرپانک چالشبرانگیز است که به پرسشهایی فلسفی در مورد ماهیت بشر و تناقضهایی میپردازد که با کمرنگ شدن مرز بین تعریف انسان و ربات شکل میگیرد، مسألهای که با پیشرفت هوش مصنوعی تمایز بین آنها را غیرممکن میکند. فیلم بهقدری موردتوجه واقع شد که مامورو اوشی قسمت دوم را هم تحت عنوان Ghost in the Shell 2: Innocence با بلندپروازی بیشتری بسازد و درادامه مجموعههای دیگری هم از آن ساخته شد اما همچنان فیلم ۱۹۹۵ سردمداری میکند. البته که واچوفسکیها هم در دنیای ماتریکس اقتباس درخوری از این انیمه ارائه دادند.
مقاله مرتبط:
در سال ۲۰۲۹ با پیشرفتهای چشمگیر علمی بشر شهروندان قادر به تعویض اندام خود با سازههای روباتیک هستند. در دنیایی که به لطف گسترش ارتباطات بهسمت یکپارچگی رفته است، موتوکو کوساناگی یک پلیس سایبورگ است که در سازمانی ضد تروریسم و ضد فساد سایبری فعالیت میکند. با ظهور یک هکر مرموز بهنام عروسکگردان که با دسترسی به شبح دیگران آنها را قربانی اهداف خود میکند، سرگرد کوساناگی وارد ابعادی ورای فناوری میشود که وابستهبه مفاهیم خودآگاهی و معنای زندگی است. شبح درون پوسته با ورود به مباحث مربوطبه هوش مصنوعی، مرزی درگیرکننده و تأثیرگذار از تعبیر هویت در نهاد وجودی جریان زندگی تعریف میکند.
Memories (1995)
- اسم فارسی: خاطرات
- عنوان ژاپنی: Otomo Katsuhiro's Memories
- کارگردانها: کوجی موریموتو، تنسای اوکامورا، کاتسوهیرو اوتومو | نویسندهها: ساتوشی کن، کاتسوهیرو اوتومو
- محصول: ۱۹۹۵ | استودیو 4°C ، مدهاوس
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۶ | راتن تومیتوز: ۸۲ | مایانیمهلیست: ۷.۸
انیمه Memories یک فیلم آنتولوژی علمی-تخیلی است که از روی داستانهای کوتاه مانگای کاتسوهیرو اوتومو (کارگردان آکیرا) ساخته شده است. این فیلم از سه اپیزود جداگانه با نامهای Magnetic Rose (رز مغناطیسی)، Stink Bomb (بمب بدبو) و Cannon Fodder (خوراک توپ جنگی) تشکیل شده است.
در اپیزود اول یک سفینهی فضایی به اسم Corona در حین مأموریتش با پیغام اضطراری مواجه میشود. دو خدمهی این سفینه بهدنبال منشأ این پیام وارد ایستگاه فضایی متروکهای میشوند که فضای مرموزی بر آن حاکم است. در قسمت دوم یک متخصص آزمایشگاه به اسم تاناکا نوبوی با خوردن اشتباه یک قرص حاوی نمونه ویروس نظامی تبدیل به یک سلاح بیولوژیکی کشنده میشود که هیچ چیز جلودارش نیست. در سومین قسمت یک روز از زندگی در شهری با حاکمیت توتالیتر، که هدف تمام ساکنانش شلیک موشک جنگی بهسمت دشمنی نامرئی است بهتصویر کشیده میشود.
شاید در نگاه اول این سه داستان تناسبی با هم نداشته باشند اما ارتباط ظریفی از روایتی در آینده، حال و گذشتهی انسانها در آن دیده میشود. جنگی بیهدف در گذشته که به تلاشی مخرب در زمان حال برای حفظ قدرتی تهدیدآور و آیندهای با خاطراتی نابود شده در فضای لایتناهی منجر شده است. درنهایت تلنگر اوتومو بهکمک وحشت سوررئال، کمدی تاریک و استعارهی سیاسی موجود در این سه اپیزود هر بینندهای را به تفکر وامیدارد.
Whisper of the Heart (1995)
- اسم فارسی: زمزمه قلب (نجوای درون)
- عنوان ژاپنی: Mimi wo sumaseba
- کارگردان: یوشیفومی کوندو | نویسنده: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۹۵ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۹ | راتن تومیتوز: ۹۴ | مایانیمهلیست: ۸.۲
اقتباسی که هایائو میازاکی فیلمنامهی آنرا براساس مانگایی بههمین اسم اثر آئوی هیراگی نوشت توسط یوشیفومی کوندو کارگردانی شد. اولین اثر استودیو جیبلی که کارگردان آن میازاکی یا تاکاهاتا نبود و اولین تجربهی کارگردانی کوندو، داستان شیزوکو دختری ۱۴ ساله است که متوجه میشود تمام کتابهایی که از کتابخانه گرفته است قبلا توسط پسری که نمیشناسد قرض گرفته شده است و این باعث شکلگیری یک کنجکاوی نوجوانانه در او میشود، حسی که از طرفی هم باعث میشود شیزوکو یک عتیقهفروشی مرموز را پیدا کند و کمکم به علایق خود مثل نویسندگی و رویاپردازیهای ناشیاز آن بیشتر بپردازد.
اما در داستانی که میگوید چطور باید برای کشف سنگ تراشنخوردهی درون لذت پریدن را تجربه کرد، چیزی که از سایر عناصر فیلم بیشتر بهچشم میآید شخصیتهایی است که در یک دایرهی داستانی ساده گرد آمدهاند و با عبور از تمام مرزها توسط همه قابل درک هستند. این ویژگی برای فیلمی که بر محور دوران بلوغ میچرخد و خردهداستانهای آن در روایتی بدون آلایش و پیچیدگی جلو میرود یک موهبت الهامبخش بهحساب میآید. بااینوجود یوشیفومی کوندو که استودیو برای ادامهی همکاری با او حساب ویژهای کرده بود سه سال بعد در ۴۸ سالگی درگذشت و حسرت بزرگ جیبلی را رقم زد.
Perfect Blue (1997)
- اسم فارسی: آبی تمامعیار
- عنوان ژاپنی: Pāfekuto Burū
- کارگردان: ساتوشی کن | نویسنده: سادایوکی مورای (با اقتباس از رمان یوشیکازو تاکوچی)
- محصول: ۱۹۹۷ | مدهاوس
- امتیازها: آیامدیبی: ۸ | راتن تومیتوز: ۷۸ | مایانیمهلیست: ۸.۴
اولین فیلم ساتوشی کن، کارگردان فقید و مؤلف ژاپنی، یکی از تاریکترین انیمیشنهای سینمایی تاریخ است. ساتوشی کن در آغاز کارش با ساخت این فیلم ضمن نقد گوشههای تاریک سینما به یک برزخ روانشناختی وارد میشود که سرانجامی غیراز جنون ندارد. بعداز اینکه میما کریگوری بهعنوان یک ستارهی محبوب پاپ، خوانندگی را کنار میگذارد و وارد عرصهی بازیگری میشود، بهخاطر فشار روحی کسب موفقیت تن به موقعیتهایی متضاد و شکننده میدهد و کمکم دچار یک فروپاشی روانی حاد میشود. فیلم به بروز تداخلهای شخصیتی این ستاره میپردازد و حتی پای اینترنت هم بهعنوان پدیدهای نو در آن دوره و نمایندهای از ناخودآگاه به ماجرا باز میشود.
مقاله مرتبط:
انیمهی سینمایی Perfect Blue اینقدر در نمایش ابعاد روانشناسی شخصیت اصلی و حالتهای احساسی صدمه دیده و کابوس هویتی شخصیت اصلی خود قدرتمند عمل کرده که دارن آرنوفسکی در فیلم «قوی سیاه» با الهام گرفتن از آن ورود دیگری به این بافت داستانی عمیق دارد و حتی چند صحنه را بهطور کامل بازسازی کرده و حتی در فیلم «مرثیهای برای یک رویا» هم به سکانس جیغ در وان حمام ارجاع داده است. آبی تمام عیار هم ابتدا قرار بود یک فیلم لایو-اکشن باشد اما با کنار کشیدن تعدادی از حامیان آن در مرحلهی پیشتولید، درنهایت به انیمه تبدیل شد. جاییکه ساتوشی کن بدون مرز و بدون هیچ وابستگی به جریانی در آن به راه خود ادامه داد.
Princess Mononoke (1997)
- اسم فارسی: پرنسس مونونوکه
- عنوان ژاپنی: Hime Mononoke
- نویسنده و کارگردان: هایائو میازاکی
- محصول: ۱۹۹۷ | استودیو جیبلی
- امتیازها: آیامدیبی: ۸.۴ | راتن تومیتوز: ۹۳ | مایانیمهلیست: ۸.۷
بعداز حملهی یک گراز شیطانی، بازوی آشیتاکا دچار طلسمی مرگبار میشود و برای یافتن پادزهر آن باید به سرزمینی دیگر سفر کند. اما بعداز رسیدن به مقصد میبیند که انسانها مشغول جنگی با خدایان جنگل برای تصاحب منابع آن هستند. آشیتاکا در راه نجات جنگل و ایجاد صلح، با سان (پرنسس مونونوکه) که توسط گرگها بزرگ شده است روبرو میشود. داستان این فیلم فوقالعادهی هایائو میازاکی باز هم از زاویهای منحصربهفرد به اهمیت حفظ محیط زیست و جایگاه مقدس آن در زندگی انسان میپردازد، جنگ را امری باطل و عبس میشمارد و درنهایت نفرین قهرمان اصلی را در برابر نفرین نابودکنندهی دنیا ناچیز میداند.
مقاله مرتبط:
داستان در اواخر دورهی موروماچی (دوره آشیکاگا؛ سالهای ۱۳۳۶ تا ۱۵۷۳ میلادی) میگذرد، نماهای فیلم مطابق با نقاشیهای آن دوران هستند و درونمایههای پررنگ فرهنگ ژاپن در آن جاری است. میازاکی اینبار تضاد بین دیدگاههای موجود را با دو شخصیت دختر و پسر فیلمش که یکی به فکر مبارزه و دیگری دنبال صلح است به میان شخصیتهای خاکستری بهشدت قابلدرک اثرش میآورد. خشونت موجود در انیمه به خاطر ازبین رفتن تعادلی است که حرص و زیادهخواهی یک نسل به ارمغان آورده است و برای رسیدن به آرامش ذاتی طبیعت باید به تکاملی که از بودن درکنار هم شکل میگیرد رسید.
Vampire Hunter D: Bloodlust (2000)
- اسم فارسی: دی شکارچی خونآشام: تشنه خون
- عنوان ژاپنی: Banpaia Hantā Dī: Buraddorasuto
- نویسنده و کارگردان: یوشیاکی کاواجیری
- محصول: ۲۰۰۰ | مدهاوس
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۷ | راتن تومیتوز: ۷۲ | مایانیمهلیست: ۷.۹
در آیندهای دور حاکمیت خونآشامها در تاریکی شب افزایش پیدا کرده است. دی پسر کنت دراکولا یک نیمه خونآشام و نیمه انسان است و بهعنوان یک شکارچی خونآشام فعالیت میکند. در کلیسایی مخروبه خانوادهای از دی میخواهند تا دخترشان شارلوت را که بهشکل مرموزی توسط خونآشامی به اسم مایر دزدیده شده است نجات دهد. دراینبین گروه جایزهبگیر دیگری به اسم برادران مارکوس هم اجیر شدهاند تا در این رقابت زمان از دست نرود. در یک تعقیب و گریز همهجانبه در مسیری انباشته از موجودات ماورایی، کمینها و نبردهای دلهرهآور تنها شخصیت دی با آرامش ذاتی خود میتواند به پاسخی در این پیچیدگی برسد.
یوشیاکی کاواجیری این انیمه را براساس رمانی از هیدویوکی کیکوچی که در سال ۱۹۸۳ منتشر شده، ساخته است. انیمهی دیگری هم در سال ۱۹۸۵ براین اساس ساخته شده است اما این اقتباس کاواجیری است که با مشخصات و ساختاری پختهتر خودنمایی میکند. کاواجیری بعداز انیمه Ninja Scroll باز هم وارد فضایی تیره وکلاسیک شده است و طراحی هنری محکم و خشن او در بافت گوتیک داستان ترکیب دلچسبی بهوجود آورده است. شخصیتپردازی دی در این مختصات از او کاراکتری باابهت و خوشمسلک ساخته است. ترکیب تکنولوژی نسبتا مدرن و ابزارهای خاص این ژانر هم جلوهی جالبتوجهی با سایر ویژگیهای ساختاری انیمه ایجاد کرده است تا یکی از بهترین انیمه های سینمایی تاریخ را شاهد باشیم.
Cowboy Bebop: The Movie (2001)
- اسم فارسی: فیلم کابوی بیباپ
- عنوان ژاپنی: Cowboy Bebop: Tengoku no Tobira
- کارگردان: شینیچیرو واتانابه | نویسنده: کیکو نوبوموتو (براساس طرحی از هاجیمه یاتاته)
- محصول: ۲۰۰۱ | استودیو سانرایز
- امتیازها: آیامدیبی: ۷.۹ | راتن تومیتوز: ۶۴ | مایانیمهلیست: ۸.۴
سریال انیمهی کابوی بیباپ یک تجربهی فوقالعاده لذتبخش و درگیرکننده از ترکیب ژانرهای وسترن، نوآر، علمی-تخیلی و فضایی با رویکردی آیندهنگر است. انیمهی سینمایی ساخته شده از روی این سریال هم با حفظ ویژگیهای موفق قبلی همچنان حرفهایی برای گفت
منبع : زومجی
0 دیدگاه