انتقاد شدید هایائو میازاکی از سینمای هالیوود

انتقاد شدید هایائو میازاکی از سینمای هالیوود

هایائو میازاکی، انیماتور افسانه‌ای، به نظر به مجموعه‌هایی چون «ارباب حلقه‌ها»، «ایندیانا جونز» و فلسفهٔ سینمای هالیوود علاقه ندارد و به‌تازگی مصاحبه‌ای قدیمی از وی این موضوع را آشکار کرده است.

هایائو میازاکی، کارگردان معروف ژاپنی آثار پویانمایی است. وی علاوه‌بر کارگردانی، طراح، گرافیست، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده فیلم‌های انیمیشن است. او در پروسه‌ای که بیش از پنجاه سال به طول انجامید، تحسین بین‌المللی را به‌عنوان آفرینندهٔ فیلم‌های انیمیشن به‌دست آورد و به همراه ایسائو تاکاهاتا، استودیوی پویانمایی جیبلی (Studio Ghibli) را بنا نهاد.

به‌تازگی مصاحبه‌ای قدیمی از انیماتور پرآوازه‌ی ژاپنی و خالق پویانمایی Spirited Away (شهر اشباح) در برخی وبلاگ‌های معروف ژاپنی منتشر شده است که تنفر میازاکی را از سینمای هالیوود در آن سال‌ها، نشان می‌دهد و وی در مثال‌های خود به دو عنوان محبوب The Lord of the Rings (ارباب حلقه‌ها) و Indiana Jones (ایندیانا جونز) اشاره کرده است که محبوبیت بالایی در بین طرفداران سینما دارند. وی در آن مصاحبه نه‌تنها سینمای هالیوود را مورد انتقاد قرار داده، بلکه کسانی که از فیلم‌های سینمای هالیوود لذت می‌برند را نیز از دم تیغ گذرانده است.

مصاحبهٔ قدیمی هایائو میازاکی به‌تازگی از وبلاگ‌های ژاپنی معروف Hachima Kikou و Yaraon منتشر شده است، بااین‌حال سایت Kotaku که این خبر را منتشر کرده است، این موضوع را تأیید نکرده است که نسخهٔ هارد کپی این مصاحبه را دیده باشد، اما به نظر بخش‌هایی زیادی از مصاحبه دارای منبع و از مقاله‌ای در این رابطه است.

انتقادات تندوتیز هایائو میازاکی در رابطه با مجموعهٔ «ارباب حلقه‌ها»، مجموعهٔ «ایندیانا جونز» و در کل فلسفهٔ سینمای هالیوود را در پایین می‌خوانیم:

آمریکایی‌ها به هر چیزی شلیک می‌کنند، منفجر می‌کنند و خب، این همان چیزی است که شما از این سینما انتظار دارید، آن‌ها فیلم‌هایی این چنینی می‌سازند. اگر شخصی دشمن باشد، کشتن بی‌شمار از وی و امثال وی اشکالی ندارد. به‌عنوان مثال مجموعهٔ «ارباب حلقه‌ها» چنین است. اگر شخصی دشمن باشد، دیگر فرقی ندارد که سرباز باشد یا از مردم عادی، کشته می‌شود؛ تروخشک با هم خواهند سوخت. از شما می‌پرسم، چند نفر در جنگ افغانستان کشته شدند؟ مجموعهٔ «ارباب حلقه‌ها» از آن دسته فیلم‌هاست که مشکلی با این قضیه ندارد (احتمالاً منظور میازاکی پاکسازی کلی و همه را کشتن است، همچون فیلم جدید Aquaman که تعداد کشته‌ها در آن مشخص نشد، آن هم باتوجه‌به آن پایان‌بندی خارق‌العاده!). اگر کتاب «ارباب حلقه‌ها» را خوانده باشید، متوجه منظور من می‌شوید، اما در واقعیت کسانی که کشته می‌شوند دیگر شخصیت‌ها نیستند، آسیایی‌ها هستند، افغانستانی‌ها هستند. کسانی که درکی از این حرف ندارند باز هم می‌گویند کسانی که دنیای فانتزی را دوست دارند، احمق هستند.

خب باتوجه‌به انتقادات صریحی که میازاکی از مجموعهٔ «ارباب حلقه‌ها» کرد، تنها می‌توان گفت که وی به هیچ‌عنوان دلخوشی از فیلم‌های این چنینی ندارد و این مجموعه را درکنار ارتش آمریکا قرار داده است که در چند سال اخیر در جنگ عراق و افغانستان، خسارات شدیدی به بار آورد و مردمان بی‌گناهی در این دو جنگ کشته شدند. ولی خب باید گفت که پیتر جکسون نیوزلندی، فیلمی را در کشور خود ساخت که نویسندهٔ آن جی. آر. آر. تالکین بریتانیایی بوده است که البته این موضوع دیگر برای میازاکی اهمیت ندارد و هالیوود، هالیوود است و نمی‌توان حرف وی را نیز رد کرد، درهرصورت همه‌چیز در سیستمی با نام هالیوود اجازهٔ ساخت، تولید و اکران را می‌گیرد.تماشای این دسته فیلم‌ها، بدون هیچ‌گونه آگاهی از خود و گذشتهٔ کشور خود، باورنکردنی است؛ این فیلم‌ها هیچ افتخاری و هیچ دیدگاه تاریخی ندارند

وی در ادامهٔ آن مصاحبه به مجموعهٔ «ایندیانا جونز» نیز رحم نکرد و در رابطه با فیلم‌های استیون اسپیلبرگ، چنین گفت:

حتی در مجموعه فیلم‌های «ایندیانا جونز»، یک مرد سفیدپوست را می‌بینید که «بنگ!»، به مردم شلیک می‌کند، درست نمی‌گویم؟ اینکه مردمان کشورم، ژاپن، به تماشای این فیلم‌های می‌روند، واقعاً باورنکردنی و مایهٔ شرمساری است. شما همان مردمی هستید که «بنگ!»، تیر خوردید. تماشای این دسته فیلم‌ها، بدون هیچ‌گونه آگاهی از خود و گذشتهٔ کشور خود، باورنکردنی است؛ این فیلم‌ها هیچ افتخاری و هیچ دیدگاه تاریخی ندارند. شما (مردان ژاپن) نمی‌دانید که کشوری چون آمریکا چه نگاهی به شما دارد.

هایائو میازاکی پیش‌تر نیز نقدهای تندی راجع به ایالات متحده آمریکا داشت که در پایین دیدگاه وی را راجع به قطب فیلمسازی در جهت سرگرمی جهان را می‌خوانیم:

از این موضوع بیزارم که آمریکا روی ژاپن بمب‌های اتمی انداخت و حتی از کردهٔ خود پشیمان نیست. من ضد آمریکایی‌گرایی هستم. متنفرم از اینکه مردم با افتخار می‌گویند ماشین‌های ارزان ژاپنی بسیار در آمریکا محبوب هستند. می‌بینم که مردم کشورم، پَچ ارتش آمریکا و نیروی هوایی آمریکا را روی لباس خود می‌چسبانند که در آن از ویتنام به‌عنوان دشمن نام برده شده. من ضد جین هستم، ضد بوربن، ضد برگر، ضد مرغ سوخاری، ضد کولا، ضد قهوهٔ آمریکایی و ضد نیویورک و ساحل غربی. دیزنی‌لند، به آمریکایت برگرد!

اینکه تا چه اندازه مصاحبهٔ به‌تازگی منتشرشده در وبلاگ‌ها، به حرف‌های زده‌شده میازاکی وفادار بوده، مشخص نیست و شاید وی تا این اندازه از آمریکا متنفر نباشد، شاید!‍

گفتنی است بعد از جدا شدن هایائو میازاکی از استودیو جیبلی در سال ۲۰۱۳، این استودیو اعلام کرد که به مدت یک سال از فعالیت‌های فیلم‌سازی دست کشیده و به فکر تجدید سازمان ساختار اصلی استودیو خواهند بود. آخرین اثری که توسط استودیو جیبلی به نمایش درآمد به سال ۲۰۱۴ بازمی‌گردد؛ همان سریال تلویزیونی Ronja که توسط پسر هایائو میازاکی، گورو میازاکی، کارگردانی شد و هم‌اکنون نیز ازطریق آمازون پرایم قابل مشاهده است. طرفداران فیلم‌های انیمیشن، هایائو میازاکی را با آثاری نظیر فیلم Porco Rosso (پورکو روسو)،  فیلم Princess Mononoke (شاهزاده مونونوکه)، فیلم The Wind Rises (باد برمی‌خیزد)، فیلم Spirited Away و Ponyo (پونیو) به خاطر می‌آورند.

هایائو میازاکی آخرین فیلم خود را با نام Kimitachi wa Dou Ikiru ka (شما چطور زندگی می‌کنید؟) معرفی کرد. میازاکی عنوان آخرین فیلم خود را براساس کتاب محبوبی از نویسنده ژاپنی یعنی گنزابورو یوشینو (۱۸۹۹ - ۱۹۸۱) که با همین نام نوشته شده، انتخاب کرده است. یوشینو از دهه ۱۹۳۰ کار نویسندگی کتاب برای کودکان را آغاز کرد؛ زیرا در آن زمان اعتقاد داشت که حکومت امپریالیسم و سلطنتی آن‌ها خیلی نسبت به سنین کودک و نوجوان اهمیتی قائل نمی‌شود و آنطور که باید و شاید به آن‌ها توجه نمی‌کند. یوشینو بیشتر در نوشتن کتاب‌هایش از سبک لیبرال و آزادی‌خواهی استفاده می‌کرد تا بتواند این تفکر را به بچه‌ها یاد داده و این تفکر را در آن‌ها افزایش دهد. به‌طور مثال او در کتاب Kimitachi wa Dou Ikiru ka خود، مسائلی مانند برابری طبقاتی، فلسفه سوسیالیستی و حتی اقتصاد مارکسیستی را به‌نوعی عنوان کرده بود تا بتواند بچه‌ها را با این موضوعات آشنا سازد. در نسخه اصلی کتاب که انیمهٔ Kimitachi wa Dou Ikiru ka براساس آن ساخته خواهد شد، داستان پسربچه‌ای حکایت می‌شود که تصمیم می‌گیرد فکر کردن به خودش را آغاز کند و کمی هم برای خودش اهمیت قائل باشد و به‌نوعی خود را مستقل از دیگران سازد.